Karpal Tünel Sendromu

Karpal tünel sendromu, median sinirin bilekte sıkışması sonucu oluşan ve el ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük ve ağrı belirtilerine yol açan bir sinir sıkışma hastalığıdır. Özellikle bilgisayar kullanımı, el işi gerektiren meslekler ve tekrarlayan el hareketleri sendromun oluşumunu tetikleyebilir. Tedavi yöntemleri arasında bileklik kullanımı, fizik tedavi, ilaç tedavisi ve ileri vakalarda cerrahi müdahale bulunmaktadır. Erken teşhis, sinir hasarının ilerlemesini önlemek için önemlidir. Şikayetler arttığında bir uzmana başvurmak gereklidir.

Karpal Tünel Sendromu Nedir?

Karpal tünel sendromu, bileğin iç kısmında bulunan ve “karpal tünel” olarak adlandırılan dar geçitte, median sinirin baskıya uğraması sonucu ortaya çıkan nörolojik bir durumdur. Bu sıkışma, el bileğinde ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güç kaybı gibi belirtilere neden olur.

Özellikle başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının iç kısmında rahatsızlık hissedilir ve ilerleyen evrelerde kavrama yeteneğinde azalma görülebilir.

Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Karpal tünel sendromu sıklıkla elde uyuşma, karıncalanma, ağrı ve yanma hissi gibi belirtiler gösterir. Bu belirtiler genellikle başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının iç yüzünde hissedilir ve gece saatlerinde daha belirginleşerek uyku kalitesini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca zamanla güç kaybı, kavramada zorluk ve el hareketlerinde beceriksizlik gibi problemler de ortaya çıkabilir.

Karpal tünel sendromu belirtileri şunlardır:

• El ve parmaklarda uyuşma ve karıncalanma. Özellikle başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının yarısında hissedilir.
• Elde ve parmaklarda elektrik çarpması hissi. Aniden gelen, özellikle bileği hareket ettirirken veya gece uykuda ortaya çıkan his.
• Gece artan el uyuşmaları. Uyku sırasında ellerin pozisyonuna bağlı olarak sinir üzerindeki baskı artabilir.
• El becerilerinde azalma. Küçük nesneleri tutmada zorlanma, düğme ilikleme veya yazı yazma gibi ince motor hareketlerde güçlük.
• El ve bilekte ağrı. Özellikle bilekten başlayıp kola doğru yayılan ağrı hissedilebilir.
• Parmaklarda güçsüzlük. Cisimleri kavrama veya sıkıca tutmada zorlanma.
• Elin zamanla incelmesi ve kas kaybı. İleri vakalarda başparmak çevresindeki kasların zayıflaması (tenar kas atrofisi).
• Eşyaları düşürme eğilimi. Kavrama gücünün azalması nedeniyle günlük işlerde zorlanma.

Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?

Karpal tünel sendromunun nedenleri arasında bileğin aşırı ve tekrarlayan hareketlerle zorlanması başta gelir. Özellikle bilgisayar kullanımı, daktilo yazımı, sürekli el işi yapmak veya müzik aletleri çalmak gibi aktiviteler bu riski artırır. Ayrıca bilekte kırık veya burkulmalar sonrası oluşan şişlikler, diyabet, obezite, tiroid hastalıkları ve romatoid artrit gibi kronik hastalıklar da sinir sıkışmasını tetikleyebilir.

Gebelik döneminde vücutta artan sıvı tutulumu ve hormonal değişimler de karpal tünel sendromunun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bununla birlikte genetik yatkınlık, bilek anatomisinin yapısal farklılıkları ve yaş ilerledikçe dokularda meydana gelen değişiklikler de bu sendromun gelişiminde önemli rol oynar.

Karpal tünel sendromunun yaygın nedenleri şunlardır:

• Tekrarlayan el hareketleri. Özellikle klavye kullanımı, el işi, montaj işleri gibi sürekli tekrarlayan hareketler sinir sıkışmasına yol açabilir.
• Bileğin uzun süre yanlış pozisyonda kullanımı. Bileğin aşırı bükülmesi veya zorlanması median sinire baskı yapabilir.
• Travma veya yaralanmalar. Bilek kırıkları, burkulmalar veya darbeler sinirin sıkışmasına neden olabilir.
• Gebelik. Hamilelik sırasında artan sıvı tutulumu, karpal tünelde baskıya yol açarak sendromu tetikleyebilir.
• Diyabet. Sinirlerin hassasiyetini artırarak karpal tünel sendromu gelişme riskini yükseltebilir.
• Hipotiroidi. Tiroid bezinin yetersiz çalışması sonucu oluşan ödem, sinir sıkışmasına sebep olabilir.
• Obezite. Aşırı kilo, bileğe binen yükü artırarak sinirin sıkışmasına neden olabilir.
• Romatoid artrit. Eklemlerde iltihaplanma ve şişlik, karpal tünel bölgesinde baskıya yol açabilir.
• Genetik yatkınlık. Ailede karpal tünel sendromu öyküsü olan kişilerde risk daha yüksek olabilir.
• Böbrek yetmezliği. Vücutta sıvı dengesinin bozulması sonucu sinir sıkışması gelişebilir.

Karpal Tünel Sendromu Tanısı Nasıl Konur?

Karpal tünel sendromu tanısı genellikle hastanın şikâyetleri, fizik muayene ve sinir ileti testleri (EMG) ile konur. Fizik muayenede median sinire yönelik özel testlerle ağrı, uyuşma ve karıncalanma gibi belirtiler değerlendirilir. Kesin tanı için elektromiyografi (EMG) testi uygulanarak median sinirin iletim hızı ölçülür ve sinirdeki sıkışma düzeyi belirlenir. Bazı durumlarda görüntüleme yöntemlerinden (ultrason veya MR) de destek alınabilir.

Karpal tünel sendromu tanısında uygulanan testler şunlardır:

1. Fizik Muayene Testleri
   • Tinel Testi (Bileğe hafifçe vurularak median sinirin hassasiyeti ölçülür)
   • Phalen Testi (Bilekler bükülerek uyuşma ve karıncalanma oluşumu gözlenir)
   • Durkan (Karpal Kompresyon) Testi (Karpal tünele bası uygulanarak semptomların oluşup oluşmadığı kontrol edilir)
2. Sinir İletim Testleri
   • Elektromiyografi (EMG) testi (Median sinirin iletim hızını ve sinir fonksiyonunu ölçer)
3. Görüntüleme Testleri(Gerekli görülürse)
   • Ultrasonografi (Sinirde sıkışma veya ödem varlığını değerlendirmek için)
   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) (Karpal tüneldeki yapısal değişiklikleri veya sinir sıkışmasını ayrıntılı incelemek için)

Karpal Tünel Sendromu Tedavi Yöntemleri

Karpal tünel sendromu tedavisinde öncelikle bileğin istirahati sağlanarak atel veya bileklik kullanımı önerilir. Hafif vakalarda ağrı ve şişliği azaltmak için antienflamatuar ilaçlar veya kortizon enjeksiyonları uygulanabilir. Fizik tedavi yöntemleriyle egzersizler ve sinir kaydırma teknikleri kullanılarak semptomlar hafifletilebilir. Eğer şikâyetler ilerlemiş veya diğer yöntemlerle kontrol altına alınamamışsa cerrahi müdahaleyle karpal tünelin gevşetilmesi sağlanarak median sinir üzerindeki baskı ortadan kaldırılır.

Karpal tünel sendromu tedavi yöntemleri şunlardır:

1. İstirahat ve Koruma
   • Bileklik veya atel kullanımı
   • Eli ve bileği dinlendirme, tekrarlayan hareketlerden kaçınma
2. İlaç Tedavisi
   • Ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar
   • Kortizon enjeksiyonları (lokal enjeksiyonlar)
3. Fizik Tedavi Yöntemleri
   • Sinir kaydırma egzersizleri
   • Germe ve güçlendirme egzersizleri
   • Ultrason, elektroterapi gibi fizik tedavi uygulamaları
4. Cerrahi Tedavi
   • Açık cerrahi yöntem (karpal tünel gevşetme ameliyatı)
   • Endoskopik cerrahi yöntem (kapalı yöntemle ameliyat)

Karpal Tünel Sendromundan Korunma Yolları

Karpal tünel sendromundan korunmak için öncelikle bileği aşırı zorlayan ve tekrarlayan hareketlerden kaçınmak gerekir. Bilgisayar kullanırken ergonomik klavye ve fare tercih edilmesi, düzenli olarak bilek egzersizleri yapmak ve molalar vererek el ve bileği dinlendirmek faydalıdır. Ayrıca bileği uzun süre aynı pozisyonda tutmamak, çalışma ortamını ergonomik olarak düzenlemek ve bileğe aşırı yük bindiren hareketleri azaltmak önemlidir. Sağlıklı yaşam biçimini benimsemek, kiloyu kontrol altında tutmak ve diyabet gibi kronik hastalıkları iyi yönetmek de karpal tünel sendromu riskini azaltır.

Karpal tünel sendromundan korunma yolları şunlardır:

• Bilek ve elleri doğru pozisyonda kullanın. Klavye, fare veya el aletleri kullanırken bileğinizi düz ve rahat bir konumda tutmaya özen gösterin.
• Tekrarlayan hareketleri sınırlandırın. Aynı hareketleri uzun süre yapmaktan kaçının ve düzenli aralıklarla ellerinizi dinlendirin.
• Bilek egzersizleri yapın. Parmakları açıp kapama, bileği döndürme ve germe hareketleri sinirin sıkışmasını önlemeye yardımcı olabilir.
• Çalışma ortamınızı ergonomik hale getirin. Klavye ve fareyi bileğinizi doğal bir pozisyonda tutacak şekilde yerleştirin, destekleyici bilek yastıkları kullanın.
• Bileğe fazla baskı yapmaktan kaçının. Ellerinizi sert yüzeylere dayamaktan ve uzun süre zorlayıcı pozisyonlarda çalışmaktan kaçının.
• Ağırlık kaldırırken dikkatli olun. Bileğinize aşırı yük binmesini önlemek için doğru kaldırma tekniklerini kullanın.
• Bileği sıkan aksesuar ve kıyafetlerden kaçının. Sıkı saatler, bileklikler veya dar kollu giysiler bileğe baskı yaparak sinir sıkışmasına yol açabilir.
• Ellerinizi ve bileğinizi sıcak tutun. Soğuk hava kasları ve sinirleri sertleştirebilir, bu da karpal tünel sendromu riskini artırabilir.
• Sağlıklı beslenin ve kilo kontrolüne dikkat edin. Fazla kilo, bilekteki basıncı artırarak sinir sıkışmasına neden olabilir.
• Sigara ve alkol tüketimini azaltın. Kan dolaşımını olumsuz etkileyerek sinir sağlığını bozabilirler.

Karpal Tünel Sendromu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Karpal Tünel Sendromu Kendiliğinden Geçer mi?

Hafif vakalarda bileğin dinlendirilmesi ve zorlayıcı hareketlerden kaçınılması ile belirtiler kendiliğinden hafifleyebilir. Ancak çoğu durumda tedavi edilmeden geçmez ve zaman içinde ilerleyebilir. Bu nedenle belirtiler devam ediyorsa mutlaka tıbbi destek alınmalıdır.

Hangi Meslek Grupları Daha Risk Altında?

Özellikle bilgisayar başında çalışanlar, tekstil işçileri, müzisyenler, aşçılar, marangozlar, temizlik işçileri ve sürekli tekrarlayan el-bilek hareketleri yapan meslek grupları karpal tünel sendromu açısından daha fazla risk altındadır. Uzun süre aynı hareketi yapan kişilerde sendrom daha sık görülür.

Bileklik Kullanımı Karpal Tünel Sendromuna İyi Gelir mi?

Özellikle gece kullanılan bileklikler, bileği sabit tutarak median sinire olan baskıyı azaltır ve semptomların hafiflemesine yardımcı olur. Hafif ve orta şiddetteki vakalarda bileklik kullanımı oldukça etkilidir. Ancak ileri düzey vakalarda tek başına bileklik yeterli olmayabilir.

Karpal Tünel Sendromu Ameliyatsız Geçer mi?

Erken teşhis edildiğinde karpal tünel sendromu, bileklik kullanımı, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve egzersizlerle ameliyata gerek kalmadan tedavi edilebilir. Ancak şiddetli vakalarda sinir hasarını önlemek için cerrahi müdahale gerekebilir. İlerlemiş vakalarda ameliyatsız tedavi yöntemleri yeterli olmayabilir.

Karpal Tünel Sendromu Olanlar Hangi Hareketlerden Kaçınmalı?

Karpal tünel sendromu olanlar özellikle bileği uzun süre bükülü veya sabit pozisyonda tutmaktan kaçınmalıdır. Klavye, fare, dikiş, örgü, ağır kaldırma veya sıkma hareketleri gibi bileği zorlayıcı tekrarlayan hareketlerden uzak durulmalıdır. Ayrıca titreşimli alet kullanımı da semptomları artırabileceği için dikkat edilmelidir.