Enfeksiyon

Enfeksiyon, vücuda zararlı mikroorganizmaların (bakteri, virüs, mantar, parazit vb.) girmesi ve çoğalması sonucu meydana gelen bir sağlık durumudur. Bu mikroorganizmalar, bağışıklık sistemini aşarak vücutta iltihaplanma, doku hasarı ve çeşitli hastalık belirtilerine yol açabilir.

Enfeksiyonlar, genellikle bulaşıcı olup kişiden kişiye, hava yolu, temas veya sıvılar yoluyla geçebilir. Bağışıklık sistemi genellikle enfeksiyonları kontrol altına alır, ancak bazen mikroorganizmalar aşırı çoğalarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Enfeksiyonların tedavisi, enfeksiyonun türüne bağlı olarak antibiyotikler, antiviraller, antifungaller ve diğer tedavi yöntemleriyle yapılır.

Enfeksiyon Nedir?

Enfeksiyon, vücuda giren mikroorganizmaların (bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler gibi) sebep olduğu hastalık durumudur. Bu mikroorganizmalar, bağışıklık sistemini aşarak vücuda zarar vermeye başlarlar ve genellikle enfekte olmuş bölgelerde iltihaplanmaya, ağrıya, ateşe, halsizliğe gibi çeşitli belirtilere yol açarlar.

Enfeksiyonlar, doğrudan temas, hava yoluyla, su veya yiyecekler aracılığıyla, hatta vektörler (örneğin sivrisinekler) vasıtasıyla yayılabilir. Vücuttaki savunma mekanizmaları, çoğu zaman enfeksiyonlarla savaşarak iyileşmeyi sağlar, ancak bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde bu süreç yavaşlayabilir ve enfeksiyon ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Her enfeksiyonun kendine özgü bir seyrinin olması, tedavi yöntemlerinin de enfeksiyonun türüne ve yayılma seviyesine bağlı olarak değişmesini gerektirir. Bu nedenle enfeksiyonların erken teşhis edilmesi ve uygun tedaviye başlanması hayati önem taşır.

Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?

Enfeksiyonların yaygın belirtileri arasında ateş, halsizlik, vücutta veya enfekte bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, sindirim sorunları, lenf bezlerinde şişlik ve döküntü gibi vücudun patojenlerle mücadele ettiğini gösteren çeşitli fizyolojik tepkiler yer alır.

Enfeksiyonun yaygın belirtileri sıralanır:

• Ateş: Vücudun enfeksiyonla savaşmak için vücut ısısını yükseltmesidir
• Yorgunluk ve halsizlik: Vücudun enerji kaynaklarını enfeksiyonla mücadeleye yönlendirmesinden kaynaklanır
• Ağrı ve hassasiyet: Enfekte bölgede veya tüm vücutta ağrı hissedilebilir
• Kızarıklık ve şişlik: Enfeksiyon bölgesinde iltihap belirtileri olarak görülebilir
• Öksürük ve boğaz ağrısı: Özellikle solunum yolu enfeksiyonlarında yaygındır
• İshal, bulantı veya kusma: Sindirim sistemi enfeksiyonlarında sık görülür
• Bölgesel lenf bezlerinde şişlik: Vücudun savunma hücrelerinin toplanması nedeniyle olur
• Baş ağrısı: Özellikle sistemik enfeksiyonlarda yaygındır
• Cilt döküntüleri: Bazı enfeksiyonlarda karakteristik döküntüler görülebilir
• İdrarda yanma veya bulanıklık: Üriner sistem enfeksiyonlarında görülür

Enfeksiyon Özellikleri Nelerdir?

Enfeksiyonlar, mikroorganizmaların vücuda zarar vermesi sonucu meydana gelir ve çeşitli şekillerde yayılabilir. Bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler gibi farklı mikroorganizmalar enfeksiyonlara neden olabilir.

Bu enfeksiyonlar genellikle vücutta iltihaplanmaya yol açar ve belirtiler arasında ateş, ağrı, halsizlik ve şişlik gibi şikayetler görülebilir. Enfeksiyonlar, doğrudan temas, hava yoluyla, su veya yiyecekler aracılığıyla, hatta vektörler (örneğin sivrisinekler) vasıtasıyla da bulaşabilir.

Bağışıklık sistemi, bu mikroorganizmalarla savaşarak vücudu savunur, ancak bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde enfeksiyonlar daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Enfeksiyonların tedavi edilmesi, türüne ve yayılma seviyesine bağlı olarak değişir ve erken teşhis, tedavi sürecinde önemli bir rol oynar.

Enfeksiyonların özellikleri şu şekildedir:

1. Bakteri, virüs, mantar veya parazitlerden kaynaklanabilir.
2. Vücuda girdiğinde bağışıklık sistemiyle savaşır.
3. Mikroplar genellikle hastalık yapar.
4. Belirtileri ateş, ağrı, yorgunluk gibi olabilir.
5. Kuluçka süresi mikroba göre değişir.
6. Bulaşıcı olabilir, kişiden kişiye geçebilir.
7. Tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
8. Antibiyotik, antiviral tedavi veya bağışıklık desteği gerekebilir.
9. Aşılar bazı enfeksiyonlardan korunmayı sağlar.
10. Hijyen, enfeksiyonları önlemede önemli bir rol oynar.

Enfeksiyon Türleri Nelerdir?

Enfeksiyon türleri, mikrobiyal ajanlara göre farklılık gösterir ve genellikle dört ana kategoride incelenir: bakteriyel enfeksiyonlar, virüs kaynaklı enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları ve paraziter enfeksiyonlar.

Bakteriyel enfeksiyonlar, genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir ve akciğer, deri veya idrar yolu gibi farklı bölgeleri etkileyebilir. Virüs enfeksiyonları ise grip, HIV veya COVID-19 gibi hastalıklarla vücuda girer, tedavi süreci ise daha zorlu olabilir, çünkü çoğu virüs antibiyotiklere dirençlidir.

Mantar enfeksiyonları, cilt veya bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha yaygın olarak görülür ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilirken paraziter enfeksiyonlar, sıklıkla sindirim sistemini etkileyen organizmalar tarafından ortaya çıkar ve genellikle sıvı kaybı, kansızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu enfeksiyon türlerinin her biri, vücudu farklı şekillerde etkileyip tedavi yöntemlerini de belirler.

• Bakteriyel Enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar, vücuda zararlı bakterilerin girmesiyle oluşur ve genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir. Bu enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları, pnömoni ve tüberküloz gibi hastalıkları içerir.
• Viral Enfeksiyonlar: Virüsler, hücrelere bağlanarak çoğalarak enfeksiyon oluşturur. Soğuk algınlığı, grip, HIV/AIDS ve hepatit gibi hastalıklar viral enfeksiyonlara örnektir. Antiviral ilaçlar bazı durumlarda tedavi edebilir.
• Mantar Enfeksiyonları: Mantarlar cilt, tırnaklar ve mukozal yüzeylerde enfeksiyon yapabilir. Candida türleri, vajinal enfeksiyonlar ve deri mantarları gibi sorunlara neden olabilir. Antifungal ilaçlarla tedavi edilir.
• Parazitik Enfeksiyonlar: Parazitler, insanların vücudunda yaşayan organizmalardır ve sıklıkla dışkı yoluyla bulaşır. Sıtma, amipli dizanteri ve uyku hastalığı, paraziter enfeksiyonlara örnek gösterilebilir.
• Fungal Enfeksiyonlar: Fungal enfeksiyonlar, mantarların neden olduğu enfeksiyonlardır ve ciltte, akciğerlerde veya vücudun diğer bölgelerinde görülebilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlarda risk yüksektir.

Enfeksiyon Neden Olur?

Enfeksiyon, bir patojenin (bakteri, virüs, mantar, parazit) vücuda girmesi, çoğalması ve dokular üzerinde zararlı etkiler oluşturmasıyla ortaya çıkar.

Patojenlerin vücuda giriş yolları çeşitli olabilir (solunum, sindirim, temas, kan yoluyla veya vektör aracılığıyla) ve bulaşma sonrası, vücudun bağışıklık sistemi tepki gösterse de, patojenin türüne, konakçının bağışıklık durumuna ve çevresel faktörlere bağlı olarak enfeksiyon gelişebilir.

Ayrıca yetersiz hijyen, kalabalık ortamlar, yetersiz beslenme ve kronik hastalıklar gibi risk faktörleri enfeksiyon olasılığını artırabilir ve eğer bağışıklık sistemi patojenle başa çıkamazsa, ateş, iltihap, ağrı ve doku hasarı gibi belirtiler ortaya çıkabilir, bu nedenle enfeksiyonlardan korunmak için düzenli el yıkama, aşılama, gıda güvenliği önlemleri ve sağlıklı yaşam tarzı uygulamaları önem taşır.

Enfeksiyon Nasıl Teşhis Edilir?

Enfeksiyon teşhisi, hastanın belirtilerinin değerlendirilmesiyle başlar ve fizik muayeneyle devam eder. Kesin tanı için kan, idrar, balgam veya doku örneklerinden mikrobiyolojik kültürler, PCR testleri ve antikor testleri yapılır. Gerektiğinde röntgen, ultrason, MR gibi görüntüleme yöntemleri enfeksiyonun lokalizasyonunu belirlemede kullanılır.

Enfeksiyon Nasıl Tedavi Edilir?

Enfeksiyon tedavisi, etken mikroorganizmaya göre değişir. Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotikler, viral enfeksiyonlarda antiviral ilaçlar, mantar enfeksiyonlarında antifungal ilaçlar kullanılır. Bol sıvı tüketimi, istirahat ve ateş düşürücüler gibi destekleyici tedaviler önemlidir. Ciddi vakalarda hastane bakımı ve damar içi tedavi gerekebilir.

Enfeksiyondan Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Enfeksiyonlardan korunmanın temelinde düzenli el yıkama, kişisel hijyen ve aşılanma vardır. Gıda güvenliği önlemleri, temiz su kullanımı ve çevresel hijyen de önemlidir. Kalabalık ortamlarda maske kullanımı, hasta kişilerle yakın temastan kaçınma ve düzenli egzersiz ile sağlıklı beslenme bağışıklık sistemini güçlendirerek koruma sağlar.

Enfeksiyondan korunma yöntemleri şunlardır:

• Elleri düzenli ve doğru şekilde yıkamak.
• Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için sağlıklı beslenmek.
• Yeterli uyku almak ve stresten kaçınmak.
• Aşı takvimine uygun olarak gerekli aşıları yaptırmak.
• Hasta kişilerle teması mümkün olduğunca azaltmak.
• Kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek.
• Ortak kullanılan eşyaları (havlu, bardak vb.) paylaşmaktan kaçınmak.
• Kapalı alanları düzenli olarak havalandırmak.
• Temiz ve güvenilir su tüketmek.
• Yaraları temiz tutmak ve uygun şekilde kapatmak.
• Çiğ veya iyi pişmemiş gıdalardan kaçınmak.
• Doktor önerisi olmadan gereksiz antibiyotik kullanmamak.

Enfeksiyonun Risk Faktörleri Nelerdir?

Enfeksiyon risk faktörleri arasında ileri yaş, bağışıklık sistemi baskılayan hastalıklar, kemoterapi veya steroid kullanımı yer alır. Kronik hastalıklar, diyabet, böbrek yetmezliği ve KOAH da riski artırır. Yetersiz beslenme, hijyen eksikliği, aşısız olmak ve kalabalık ortamlarda bulunmak diğer önemli risk faktörleridir.

Sık Görülen Enfeksiyonlar ve Etkenleri

Sık görülen enfeksiyonlar arasında üst solunum yolu enfeksiyonları (soğuk algınlığı, grip), idrar yolu enfeksiyonları (E. coli), deri enfeksiyonları (Stafilokoklar) ve sindirim sistemi enfeksiyonları (Salmonella, Norovirüs) bulunur. Pnömoni (zatürre) ve selülit de yaygındır. Dünya genelinde tüberküloz, sıtma ve HIV enfeksiyonları hala ciddi sorunlar oluşturmaktadır.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Üst solunum yolu enfeksiyonları, burun, sinüsler, boğaz ve gırtlağı etkileyen ve genellikle virüslerin neden olduğu enfeksiyonlardır. Soğuk algınlığı (rinovirüs), grip (influenza virüsleri) ve strep boğaz (A grubu Streptococcus bakterisi) en yaygın türleridir.

Bulaşıcılığı yüksek olan bu enfeksiyonlar, öksürük, aksırık, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve bazen ateş ile kendini gösterir. Mevsimsel değişikliklerle birlikte artış gösterir ve genellikle kendi kendini sınırlayan türdedir.

• Burun, sinüsler, boğaz ve gırtlağı etkiler
• Genellikle rinovirüs, influenza virüsleri veya A grubu Streptococcus bakterisi kaynaklıdır
• Öksürük, aksırık, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve bazen ateş görülür
• Mevsimsel değişikliklerle artış gösterir
• Çoğunlukla kendi kendini sınırlayan türdedir

İdrar Yolu Enfeksiyonları

İdrar yolu enfeksiyonları, üriner sistemin herhangi bir bölümünde (böbrekler, üreterler, mesane veya üretra) bakteri varlığı ile ortaya çıkan yaygın enfeksiyonlardır. En sık nedeni Escherichia coli (E. coli) bakterisidir. Kadınlarda anatomik yapı nedeniyle daha sık görülür.

İdrarda yanma hissi, sık idrara çıkma, bulanık veya kanlı idrar, kötü kokulu idrar ve alt karın bölgesinde ağrı tipik belirtileridir. Erken antibiyotik tedavisi ile komplikasyonlar önlenebilir.

• Üriner sistemin herhangi bir bölümünde bakteri varlığı ile oluşur
• En sık nedeni Escherichia coli (E. coli) bakterisidir
• Kadınlarda anatomik yapı nedeniyle daha sık görülür
• İdrarda yanma, sık idrara çıkma, bulanık/kanlı idrar belirtileridir
• Erken antibiyotik tedavisi gerektirir

Deri ve Yumuşak Doku Enfeksiyonları

Deri enfeksiyonları, bakterilerin (özellikle Staphylococcus aureus ve Streptococcus türleri) derinin üst katmanlarına veya daha derin dokularına nüfuz etmesiyle oluşur. Yaygın türleri arasında impetigo, selülit, folikülit ve abse bulunur.

Cilt üzerinde kızarıklık, şişlik, ısı artışı, ağrı ve bazen irin akıntısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Diyabet hastalarında ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde daha ciddi seyreder ve hızlı tedavi gerektirir.

• Staphylococcus aureus ve Streptococcus türleri sık etkenlerdir
• İmpetigo, selülit, folikülit ve abse yaygın türleridir
• Kızarıklık, şişlik, ısı artışı, ağrı ve bazen irin akıntısı görülür
• Diyabet hastalarında ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde daha ciddi seyreder
• Hızlı tedavi gerektirebilir

Sindirim Sistemi Enfeksiyonları

Sindirim sistemi enfeksiyonları, kontamine yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi sonucu oluşan ve mide-bağırsak sistemini etkileyen enfeksiyonlardır. Salmonella, Escherichia coli, Norovirüs, Rotavirüs ve Giardia lamblia gibi patojenler en sık etkenlerdir. Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ve bazen ateş ile kendini gösterir. Dehidratasyon riski taşır ve özellikle çocuklarda ve yaşlılarda dikkatli takip gerektirir.

• Kontamine yiyecek veya içeceklerden bulaşır
• Salmonella, E. coli, Norovirüs, Rotavirüs ve Giardia lamblia yaygın etkenlerdir
• Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ve bazen ateş görülür
• Dehidratasyon riski taşır
• Çocuklarda ve yaşlılarda dikkatli takip gerektirir

Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları

Alt solunum yolu enfeksiyonları, bronşlar ve akciğerleri etkileyen bakteriyel, viral veya fungal enfeksiyonlardır. Pnömoni (zatürre), bronşit ve bronşiolit bu kategoride yer alır.

Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs) ve influenza virüsleri yaygın etkenlerdir. Yüksek ateş, öksürük, balgam çıkarma, göğüs ağrısı ve nefes darlığı tipik belirtileridir. Özellikle yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda ciddi sonuçlar doğurabilir.

• Bronşlar ve akciğerleri etkiler
• Pnömoni, bronşit ve bronşiolit bu kategoridedir
• Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, RSV yaygın etkenlerdir
• Ateş, öksürük, balgam, göğüs ağrısı ve nefes darlığı belirtileridir
• Yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda ciddi sonuçlar doğurabilir

Kan Dolaşımı Enfeksiyonları (Sepsis)

Sepsis, enfeksiyonun kan dolaşımına karışarak tüm vücuda yayılması sonucu oluşan ciddi bir durumdur. Herhangi bir enfeksiyon odağından kaynaklanabilir ancak pnömoni, idrar yolu enfeksiyonları ve abdominal enfeksiyonlar en sık nedenlerdir.

Yüksek ateş veya düşük vücut ısısı, hızlı kalp atışı, hızlı nefes alıp verme, konfüzyon ve ciddi durumlarda organ yetmezliği belirtileri görülebilir. Acil tıbbi müdahale gerektiren yaşamı tehdit eden bir durumdur.

• Enfeksiyonun kan dolaşımına karışarak tüm vücuda yayılmasıdır
• Herhangi bir enfeksiyon odağından kaynaklanabilir
• Yüksek/düşük ateş, hızlı kalp atışı, hızlı solunum, konfüzyon belirtileridir
• Organ yetmezliğine yol açabilir
• Acil tıbbi müdahale gerektirir

Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, enfekte bir kişiyle cinsel temas sırasında bulaşan çeşitli bakteriyel, viral ve paraziter enfeksiyonları kapsar. Klamidya, gonore, sifiliz, genital herpes, HPV (Human Papilloma Virüsü) ve HIV bu kategorideki yaygın etkenlerdir.

Genital bölgede akıntı, ağrı, yanma, kaşıntı, yaralar veya siğiller şeklinde belirtiler gösterebilir. Bazıları asemptomatik seyredebilir ve fark edilmeden bulaştırılabilir. Düzenli tarama ve korunma önlemleri önemlidir.

• Enfekte kişiyle cinsel temas sırasında bulaşır
• Klamidya, gonore, sifiliz, genital herpes, HPV, HIV yaygın etkenlerdir
• Genital bölgede akıntı, ağrı, yanma, kaşıntı, yaralar görülebilir
• Bazıları asemptomatik seyredebilir
• Düzenli tarama ve korunma önlemleri önemlidir

Merkezi Sinir Sistemi Enfeksiyonları

Merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, beyin ve omurilikteki doku ve zarları etkileyen ciddi enfeksiyonlardır. Menenjit (beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihabı) ve ensefalit (beyin dokusunun iltihabı) bu grupta yer alır.

Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Herpes simpleks virüsü ve enterovirüsler yaygın etkenlerdir. Şiddetli baş ağrısı, yüksek ateş, ense sertliği, ışığa karşı hassasiyet, bilinç değişiklikleri ve nöbetler gibi belirtilerle seyreden ve acil müdahale gerektiren enfeksiyonlardır.

• Beyin ve omurilikteki doku ve zarları etkiler
• Menenjit ve ensefalit bu grupta yer alır
• Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Herpes simpleks virüsü etkenlerdir
• Şiddetli baş ağrısı, ateş, ense sertliği, ışık hassasiyeti, bilinç değişiklikleri görülür
• Acil müdahale gerektirir

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Enfeksiyon Ve İltihap Arasındaki Fark Nedir?

Enfeksiyon, mikroorganizmaların vücuda girmesi ve çoğalmasıdır. İltihap ise vücudun enfeksiyona veya hasara karşı gösterdiği bir savunma tepkisidir. Her enfeksiyon iltihaplanmaya neden olabilir, ancak her iltihaplanma enfeksiyon kaynaklı olmayabilir.

Antibiyotikler Viral Enfeksiyonlarda Etkili Midir?

Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda etkilidir, viral enfeksiyonlarda etki göstermezler. Gereksiz antibiyotik kullanımı, antibiyotik direncine yol açabilir.

Enfeksiyon Hastalıklarının Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?

Bazı enfeksiyonlar, otoimmün hastalıkları tetikleyebilir veya kronik yorgunluk sendromuna neden olabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve enfeksiyona karşı direnci azaltabilir.

Gebelikte Enfeksiyon Hastalıkları Daha Ciddi Midir?

Gebelikte bazı enfeksiyonlar (örneğin toksoplazmoz, rubella, sitomegalovirüs) fetüse zarar verebilir. Hamile kadınların bağışıklık sistemindeki değişiklikler, enfeksiyonlara karşı hassasiyeti artırabilir.

Bağışıklık Sistemimizi Enfeksiyonlara Karşı Nasıl Güçlendirebiliriz?

Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stresi azaltmak bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca probiyotikler, D vitamini ve çinko gibi besin takviyeleri de destekleyici olabilir.

Nozokomiyal Enfeksiyonlar Nedir?

Nozokomiyal enfeksiyonlar, hastane ortamında kazanılan enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar genellikle antibiyotiğe dirençli bakterilerle oluşur ve hastanede yatış süresini uzatabilir.

Enfeksiyon Hastalıklarının Tespitinde Hangisi Daha Güvenilirdir: PCR Testi Mi, Antikor Testi Mi?

PCR testi aktif enfeksiyonu tespit etmede daha güvenilirdir çünkü patojeni doğrudan belirler. Antikor testleri ise vücudun enfeksiyona yanıt olarak ürettiği antikorları ölçer ve geçmiş enfeksiyonları tespit etmede daha yararlıdır.

Kronik Enfeksiyonlar Nedir Ve Nasıl Yönetilir?

Kronik enfeksiyonlar, uzun süre devam eden ve tam olarak iyileşmeyen enfeksiyonlardır. Genellikle uzun süreli antibiyotik tedavisi, immün modülatör ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilirler.

Çocuklarda Enfeksiyon Belirtileri Yetişkinlerden Farklı Mıdır?

Çocuklar enfeksiyona karşı genellikle daha yüksek ateş gösterebilir ve davranış değişiklikleri (huzursuzluk, uyku düzensizliği) yaşayabilirler. Bazı enfeksiyonlar çocuklarda döküntü gibi belirtiler gösterirken yetişkinlerde bu belirtiler görülmeyebilir.

Tropikal Bölgelere Seyahat Edenler Hangi Enfeksiyon Hastalıklarına Karşı Önlem Almalıdır?

Sıtma, sarı humma, dang humması ve tifo gibi hastalıklara karşı aşılanma veya koruyucu ilaç kullanımı önerilir. Ayrıca böcek kovucular kullanmak, güvenli su içmek ve çiğ yiyeceklerden kaçınmak önemlidir.